Phân tích toàn cảnh hệ sinh thái BTC: Từ phát triển lịch sử đến triển vọng tương lai

Một, Giới thiệu: Lịch sử phát triển của hệ sinh thái BTC

Bitcoin, như đồng tiền kỹ thuật số phi tập trung đầu tiên, đã dẫn dắt làn sóng phát triển của tiền điện tử kể từ khi ra mắt vào năm 2009. Nó không chỉ thay đổi cấu trúc ngành tài chính mà còn có ảnh hưởng rộng rãi và sâu sắc đến toàn thế giới.

Bitcoin ra đời vào năm 2008, được tạo ra bởi Satoshi Nakamoto, đánh dấu sự ra đời của tiền tệ kỹ thuật số phi tập trung, thách thức hệ thống tài chính truyền thống. Nó giới thiệu khái niệm hệ thống tiền điện tử ngang hàng, không cần sự tham gia của bên trung gian, đạt được sự phi tín nhiệm và phi trung gian hóa. Công nghệ cơ bản của Bitcoin, blockchain, đã hoàn toàn thay đổi cách thức ghi lại, xác thực và đảm bảo giao dịch.

Bitcoin đã trải qua giai đoạn tăng trưởng ổn định sau khi ra đời. Những người áp dụng sớm chủ yếu là những người đam mê công nghệ và những người ủng hộ mật mã, bắt đầu khai thác và giao dịch. Vào năm 2010, giao dịch thực tế đầu tiên xảy ra khi lập trình viên Laszlo mua 2 chiếc pizza với 10.000 BTC, đánh dấu một thời khắc lịch sử trong việc áp dụng tiền điện tử.

Với sự quan tâm ngày càng tăng đối với Bitcoin, hạ tầng hệ sinh thái liên quan bắt đầu hình thành. Nhiều sàn giao dịch, ví và mỏ xuất hiện để đáp ứng nhu cầu của loại tài sản kỹ thuật số mới này. Khi công nghệ và thị trường phát triển, hệ sinh thái mở rộng đến nhiều bên liên quan hơn, bao gồm các nhà phát triển, đội ngũ khởi nghiệp, tổ chức tài chính và cơ quan quản lý, thúc đẩy sự đa dạng của hệ sinh thái.

Thị trường đã im ắng từ lâu trong năm 2023 đã được khơi dậy bởi sự bùng nổ của giao thức Ordinals và Token BRC-20, mang lại cơn sốt khắc ghi, khiến mọi người trở lại chú ý đến Bitcoin, chuỗi công khai lâu đời nhất. Tương lai phát triển của hệ sinh thái Bitcoin sẽ như thế nào? Liệu nó có trở thành động lực cho đợt tăng giá tiếp theo không? Bài viết này sẽ đi sâu vào sự phát triển lịch sử của hệ sinh thái Bitcoin cũng như ba hướng đi cốt lõi nhất trong hệ sinh thái: giao thức phát hành tài sản, giải pháp mở rộng và hạ tầng, phân tích tình hình phát triển hiện tại, ưu điểm và thách thức, và thảo luận về tương lai của hệ sinh thái Bitcoin.

Hai, Tại sao cần hệ sinh thái Bitcoin

1. Đặc điểm và lịch sử phát triển của Bitcoin

Bitcoin có ba đặc điểm cốt lõi:

1. Sổ cái phân tán phi tập trung: Công nghệ blockchain là cốt lõi, ghi lại tất cả các giao dịch.

2. Ghi sổ thông qua bằng chứng công việc (PoW): Các nút mạng xác thực giao dịch bằng cách giải các bài toán toán học.

3. Khai thác và phát hành Bitcoin: Thợ mỏ xác nhận giao dịch và tạo ra khối mới, nhận phần thưởng Bitcoin.

Bitcoin sử dụng mô hình UTXO( Unspent Transaction Output), khác với mô hình tài khoản trực tiếp tăng giảm trên số dư tài khoản. Đặc điểm của mô hình UTXO bao gồm:

1. Mỗi giao dịch tạo ra một UTXO mới
2. Xác thực giao dịch phụ thuộc vào UTXO
3. UTXO như là đầu vào và đầu ra của giao dịch

Mô hình UTXO cung cấp độ an toàn và bảo mật cao hơn, cho phép xử lý giao dịch song song.

Tuy nhiên, do hạn chế kích thước khối và ngôn ngữ lập trình không Turing hoàn chỉnh, Bitcoin chủ yếu đóng vai trò là "vàng kỹ thuật số", không thể chứa nhiều dự án hơn.

Các sự kiện quan trọng trong quá trình phát triển của Bitcoin:

• Năm 2012: Đồng tiền màu xuất hiện, thông qua việc thêm siêu dữ liệu để làm cho Bitcoin đại diện cho các tài sản khác.
• Năm 2017: Cuộc tranh cãi về kích thước khối dẫn đến việc phân tách cứng, xuất hiện BCH, BSV.
• Năm 2017: Nâng cấp SegWit giới thiệu khối mở rộng và trọng số khối, tăng cường dung lượng khối.
• Năm 2021: Nâng cấp Taproot cải thiện tính riêng tư và hiệu quả giao dịch

Những cải tiến này đã đặt nền tảng cho sự phát triển của các giao thức mở rộng và phát hành tài sản sau này, đồng thời thúc đẩy sự bùng nổ của giao thức Ordinals và Token BRC-20.

2. So sánh hệ sinh thái Bitcoin và hợp đồng thông minh Ethereum

Ethereum là một blockchain có thể lập trình, cho phép các nhà phát triển xây dựng nhiều ứng dụng khác nhau. Chức năng hợp đồng thông minh của nó khiến nó trở thành một trong những người dẫn đầu trong Crypto, xuất hiện Layer2, ứng dụng và các loại tài sản đa dạng, thu hút một lượng lớn các nhà phát triển.

Vậy tại sao vẫn cần mở rộng và phát triển ứng dụng trên BTC? Nguyên nhân chính có:

1. Sự đồng thuận của thị trường: Bitcoin là blockchain và tiền điện tử đầu tiên, có độ nhận biết và độ tin cậy cao nhất.

2. Mức độ phi tập trung cao: Bitcoin có mức độ phi tập trung cao nhất, được thúc đẩy phát triển bởi cộng đồng.

3. Nhu cầu của nhà đầu tư nhỏ lẻ đối với Fair Launch: Minh văn cung cấp cho nhà đầu tư nhỏ lẻ cơ hội tham gia công bằng hơn.

Mặc dù BTC yếu hơn Ethereum về TPS và thời gian tạo khối, nhưng vẫn có nhiều nhà phát triển muốn đưa hợp đồng thông minh vào và phát triển ứng dụng.

Tóm lại, độ nóng của hệ sinh thái BTC chủ yếu được thúc đẩy bởi các tài sản khắc như giao thức Ordinals và BRC-20. Độ nóng này cũng phản hồi lại toàn bộ hệ sinh thái Bitcoin, khiến nhiều người chú ý trở lại hệ sinh thái Bitcoin. Khác với thị trường bò truyền thống, sự ảnh hưởng của nhà đầu tư nhỏ lẻ ngày càng lớn trong vòng thị trường này, một phần nào đó đã thúc đẩy sự phát triển và sự thịnh vượng trở lại của hệ sinh thái Bitcoin.

Mặc dù hệ sinh thái Ethereum linh hoạt hơn trong việc triển khai hợp đồng thông minh và ứng dụng phi tập trung, nhưng Bitcoin, với tư cách là vàng kỹ thuật số và kho lưu trữ giá trị ổn định, cùng với vị thế dẫn đầu và sự đồng thuận của thị trường, vẫn giữ một vị trí quan trọng vô song trong toàn bộ lĩnh vực tiền điện tử. Do đó, mọi người tiếp tục quan tâm và nỗ lực phát triển hệ sinh thái Bitcoin để tiếp tục khai thác tiềm năng và khả năng của nó.

Ba, phân tích hiện trạng phát triển dự án hệ sinh thái Bitcoin

Trong quá trình phát triển hệ sinh thái Bitcoin, chủ yếu gặp phải hai khó khăn:

• Mạng Bitcoin có khả năng mở rộng thấp, cần các giải pháp mở rộng tốt hơn để xây dựng ứng dụng.
• Ứng dụng sinh thái Bitcoin còn ít, cần có ứng dụng/dự án nổi bật để thu hút nhiều nhà phát triển và đổi mới hơn.

Xung quanh hai thách thức này, hệ sinh thái Bitcoin chủ yếu được xây dựng từ 3 khía cạnh:

1. Các thỏa thuận liên quan đến phát hành tài sản
2. Giải pháp mở rộng: Mở rộng trên chuỗi và Layer2
3. Dự án cơ sở hạ tầng như ví, cầu nối liên chuỗi, v.v.

Do vì hiện tại toàn bộ hệ sinh thái Bitcoin vẫn đang ở giai đoạn đầu, các ứng dụng như defi vẫn đang trong giai đoạn khởi đầu, vì vậy bài viết này sẽ chủ yếu xoay quanh bốn khía cạnh: phát hành tài sản, mở rộng trên chuỗi, Layer2 và cơ sở hạ tầng để phân tích tình hình phát triển của hệ sinh thái Bitcoin.

1、Thỏa thuận phát hành tài sản

Hệ sinh thái Bitcoin từ năm 2023 bắt đầu nóng lên không thể tách rời khỏi sự thúc đẩy của giao thức Ordinals và BRC-20, khiến cho Bitcoin, vốn chỉ được sử dụng như một nơi lưu trữ và trao đổi giá trị, còn có thể trở thành nơi phát hành tài sản, mở rộng đáng kể các kịch bản sử dụng của Bitcoin.

Trong lĩnh vực thỏa thuận phát hành tài sản, sau Ordinals, còn xuất hiện các loại thỏa thuận khác nhau như Atomicals, Runes, PIPE, giúp người dùng và các dự án phát hành tài sản trên BTC.

1. Ordinals & BRC-20

Ordinals là một giao thức cho phép mọi người đúc các NFT tương tự như trên Ethereum trên Bitcoin, ban đầu thu hút sự chú ý với Bitcoin Punks và Ordinal punks được đúc dựa trên giao thức này. Sau đó, tiêu chuẩn BRC-20 nổi tiếng cho đến nay cũng xuất hiện dựa trên giao thức Ordinals, mở ra mùa hè của các ký tự.

Giao thức Ordinals ra đời vào đầu năm 2023, do Casey Rodarmor giới thiệu. Ông đã làm việc trong lĩnh vực công nghệ từ năm 2010, từng làm việc tại Google, Chaincode Labs, Bitcoin core và hiện đang giữ chức vụ đồng chủ trì cộng đồng thảo luận về Bitcoin SF Bitcoin BitDevs(.

Casey bắt đầu quan tâm đến NFT từ năm 2017, được truyền cảm hứng để phát triển hợp đồng thông minh Ethereum bằng Solidity, nhưng do không thích xây dựng NFT trên Ethereum, cho rằng đó là "máy Gutenberg" ) thực hiện những điều đơn giản theo cách quá phức tạp (, đã từ bỏ việc xây dựng NFT trên Ethereum. Đầu năm 2022, anh lại nảy ra ý tưởng thực hiện NFT trên Bitcoin. Anh cho biết nguồn cảm hứng đến từ khái niệm "nguyên tử" mà Satoshi Nakamoto, người sáng lập Bitcoin, đã trích dẫn trong kho mã nguồn Bitcoin ban đầu, một phần nào đó hy vọng Bitcoin sẽ trở nên thú vị trở lại, vì vậy đã có sự ra đời của Ordinals.

Hai yếu tố chính của việc triển khai giao thức Ordinals được gọi là Ordinal Inscriptions là BTC NFT:

• Yếu tố đầu tiên là gán số sê-ri cho mỗi Satoshis) satoshi(, thực hiện việc đánh số đơn vị nhỏ nhất của Bitcoin, và theo dõi những Satoshis này khi chi tiêu giao dịch, từ đó cho phép Satoshi đạt được tính không đồng nhất, đây là một cách làm rất sáng tạo.

• Yếu tố thứ hai là hỗ trợ việc gắn bất kỳ nội dung nào vào một Satoshi duy nhất, bao gồm văn bản, hình ảnh, video, âm thanh, v.v., từ đó tạo ra các vật phẩm kỹ thuật số gốc của Bitcoin độc đáo ------ ký tự ) cũng được chúng tôi gọi là NFT (.

Thông qua việc đánh số cho Satoshi và bổ sung nội dung, Ordinals cho phép mọi người sở hữu NFT tương tự như Ethereum trên Bitcoin.

Kể từ khi giao thức Ordinals ra đời, đã xuất hiện nhiều NFT thú vị, chẳng hạn như Oridinal punks, TwelveFold, v.v. Tính đến thời điểm hiện tại, số lượng văn bản trên Bitcoin đã vượt quá 54 triệu. Dựa trên giao thức Oridinals, BRC-20 cũng đã ra đời, mở ra mùa hè rực rỡ cho BRC-20.

Giao thức BRC-20 dựa trên giao thức Ordinals, đã viết các chức năng tương tự như Token ERC-20 vào dữ liệu kịch bản, từ đó thực hiện quy trình triển khai, đúc và giao dịch Token.

1. Triển khai token: Trong dữ liệu kịch bản, chỉ định "deploy" và ghi rõ tên token, tổng số phát hành và giới hạn số lượng cho mỗi token. Bộ chỉ mục nhận diện thông tin về việc triển khai token có thể bắt đầu ghi lại quá trình đúc và giao dịch của token tương ứng.

2. Đúc token: Chỉ định "mint" trong dữ liệu kịch bản, ghi rõ tên và số lượng token mint. Sau khi trình chỉ mục nhận diện, số dư token tương ứng của bên nhận sẽ được tăng thêm trong sổ cái.

3. Giao dịch token: Trong dữ liệu kịch bản chỉ rõ "transfer", ghi chú tên và số lượng token. Bộ chỉ mục sẽ trừ số lượng token tương ứng từ số dư của người gửi trên sổ cái và tăng vào số dư của địa chỉ người nhận.

Từ nguyên lý kỹ thuật của việc đúc tiền, có thể thấy rằng, do số dư của các token BRC-20 đều được khắc vào dữ liệu kịch bản của chứng kiến phân tách, không thể được mạng Bitcoin nhận dạng và ghi lại, nên cần có một chỉ mục địa phương để ghi lại sổ cái BRC-20. Về bản chất, Ordinals chỉ coi mạng Bitcoin như một không gian lưu trữ, ghi lại dữ liệu siêu dữ liệu và mô tả các thao tác trên chuỗi, nhưng tất cả các phép toán thực tế và cập nhật trạng thái đều được xử lý ngoài chuỗi.

Kể từ khi BRC-20 ra đời, nó đã kích thích toàn bộ thị trường văn bản khắc, BRC-20 chiếm phần lớn các loại tài sản Ordinals, tính đến tháng 1 năm 2024, tài sản BRC-20 chiếm hơn 70% tất cả các loại tài sản Ordinals. Hơn nữa, từ góc độ vốn hóa thị trường, hiện tại vốn hóa thị trường của các token BRC-20 đã đạt 2,6 tỷ USD, trong đó token hàng đầu Ordi có vốn hóa 1,1 tỷ USD, và vốn hóa của Sats cũng vào khoảng 1 tỷ USD. Sự xuất hiện của các token BRC-20 đã mang lại một liều thuốc mới cho hệ sinh thái Bitcoin cũng như thế giới Crypto.

Sự bùng nổ của BRC-20 cũng ẩn chứa nhiều nguyên nhân, cốt lõi có thể tóm gọn trong 2 khía cạnh sau:

• Hiệu ứng tạo ra sự giàu có: Sự bùng nổ của các giao thức và dự án Web3 không thể tách rời khỏi hiệu ứng tạo ra sự giàu có, trong khi BRC-20 như một loại tài sản mới trên chuỗi BTC, có sức hấp dẫn tự nhiên, có thể thu hút sự chú ý của một lượng lớn người dùng và chiếm lĩnh tâm trí.

• Phát hành công bằng: BRC-20 ký văn bản có đặc điểm phát hành công bằng, không ai là nhà đầu tư tự nhiên. So với các dự án Web3 truyền thống, Phát hành công bằng cho phép các nhà đầu tư nhỏ lẻ có cơ hội ngang bằng với các VC trong đầu tư Token, từ đó khiến các nhà đầu tư nhỏ lẻ sẵn sàng tham gia vào các dự án Phát hành công bằng; ngay cả khi một số nhà khoa học muốn ác ý thu thập một lượng lớn BRC-20Token, thì vẫn có chi phí đúc.

Tổng thể mà nói, mặc dù giao thức Ordinals đã gặp phải không ít tranh cãi từ cộng đồng Bitcoin kể từ khi ra đời, cho rằng NFT Bitcoin và BRC-20 sẽ khiến kích thước khối tăng nhanh chóng, dẫn đến yêu cầu cao hơn về thiết bị vận hành nút, số lượng ít hơn, từ đó làm giảm mức độ phi tập trung; nhưng từ góc độ tích cực, giao thức Ordinals và BRC-20 đã cho Bitcoin một trường hợp sử dụng giá trị mới ) bên cạnh vàng kỹ thuật số (, mang lại sức sống mới cho hệ sinh thái, thu hút nhiều nhà phát triển bắt đầu chú ý và phát triển lại hệ sinh thái Bitcoin, tiến hành khai thác trong các lĩnh vực mở rộng quy mô, phát hành tài sản và cơ sở hạ tầng.

2）Atomicals & ARC-20

Giao thức Atomiclas đã được một nhà phát triển ẩn danh trong cộng đồng Bitcoin phát hành vào tháng 9 năm 2023, về bản chất là hy vọng không cần cơ chế chỉ mục bên ngoài để thực hiện việc phát hành, đúc và giao dịch tài sản, xây dựng một giao thức phát hành tài sản tự nhiên và hoàn thiện hơn so với giao thức Ordinals.

Sự khác biệt cốt lõi giữa giao thức Atomicals và giao thức Ordinals có thể được tóm tắt thành hai khía cạnh sau:

• Về chỉ mục, giao thức Atomicals không áp dụng cơ chế gán số cho Satoshi ở ngoài chuỗi, mà chọn