Gần đây, làn sóng đầu tư của các doanh nghiệp Trung Quốc vào Indonesia đã dấy lên cuộc thảo luận về khả năng Đông Nam Á trở thành trung tâm sản xuất toàn cầu thế hệ mới. Tuy nhiên, mặc dù xu hướng này làm nổi bật tiềm năng của khu vực Đông Nam Á, nhưng còn quá sớm để khẳng định rằng khu vực này sẽ trở thành một trung tâm sản xuất toàn cầu mới.

Đông Nam Á thực sự có một số lợi thế để trở thành trung tâm sản xuất. Ngoài Indonesia, các quốc gia như Việt Nam và Malaysia cũng thu hút được nhiều đầu tư trong lĩnh vực sản xuất. Những lợi thế của các quốc gia này bao gồm chi phí lao động thấp, môi trường kinh doanh tương đối mở, chính sách thương mại linh hoạt và sự gần gũi về địa lý với Trung Quốc. Với dòng vốn đầu tư nước ngoài liên tục đổ vào, cơ sở hạ tầng và hệ thống công nghiệp của Đông Nam Á cũng đang ngày càng hoàn thiện, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của ngành sản xuất.

Tuy nhiên, các quốc gia Đông Nam Á vẫn đối mặt với một số thách thức trong lĩnh vực sản xuất. Hầu hết các quốc gia có ngành sản xuất vẫn tập trung vào các khâu có giá trị gia tăng thấp, trong khi khả năng nghiên cứu phát triển công nghệ và sản xuất cao cấp tương đối yếu. Ngoài ra, sự khác biệt trong quy tắc thương mại giữa các quốc gia trong khu vực và sự phối hợp hợp tác chưa đủ cũng đã hạn chế sự hình thành của các cụm sản xuất thống nhất hiệu quả.

Đối với các doanh nghiệp Trung Quốc, việc đầu tư vào các quốc gia Đông Nam Á như Indonesia có ý nghĩa chiến lược đa dạng.

Đầu tiên, điều này giúp thúc đẩy nâng cấp ngành công nghiệp trong nước. Việc chuyển một phần các khâu sản xuất sử dụng nhiều lao động sang Đông Nam Á sẽ giúp các doanh nghiệp Trung Quốc tập trung nguồn lực vào phát triển các ngành công nghiệp có giá trị gia tăng cao như bán dẫn, trí tuệ nhân tạo và sản xuất thiết bị cao cấp, từ đó tối ưu hóa cấu trúc ngành công nghiệp trong nước và củng cố vị thế dẫn đầu trong các khâu cao cấp của chuỗi cung ứng toàn cầu.

Thứ hai, biện pháp này có lợi cho việc mở rộng mạng lưới chuỗi cung ứng. Bằng cách đầu tư vào các quốc gia như Indonesia, các doanh nghiệp Trung Quốc có thể xây dựng một mạng lưới chuỗi cung ứng khu vực rộng lớn hơn, giảm thiểu rủi ro từ các chính sách thương mại của các nước như Mỹ. Ví dụ, việc phát triển chuỗi ngành công nghiệp khoáng sản nickel ở Indonesia có thể đảm bảo nguồn cung cấp nickel, thép không gỉ và vật liệu pin năng lượng mới, củng cố vị thế của Trung Quốc trong chuỗi cung ứng năng lượng mới toàn cầu.

Cuối cùng, mô hình đầu tư này đã thúc đẩy sự hợp tác bổ sung trong chuỗi cung ứng. Trung Quốc và Indonesia đều có những lợi thế riêng trong lĩnh vực sản xuất, và sự hợp tác giữa hai bên có thể đạt được sự bổ sung lợi thế. Indonesia có thể nâng cấp ngành sản xuất với sự hỗ trợ từ vốn và công nghệ của Trung Quốc, trong khi Trung Quốc có thể tận dụng tài nguyên và thị trường của Indonesia để mở rộng chuỗi cung ứng và lan tỏa ra toàn cầu qua thị trường Đông Nam Á. Sự hợp tác sâu sắc này không chỉ tăng cường ảnh hưởng của Trung Quốc trong chuỗi cung ứng mà còn nâng cao vị trí điều phối cốt lõi của Trung Quốc trong chuỗi cung ứng khu vực.

Tổng thể mà nói, đầu tư của các doanh nghiệp Trung Quốc vào Indonesia phản ánh sự biến đổi của cấu trúc ngành sản xuất toàn cầu, nhưng việc Đông Nam Á có thể trở thành trung tâm sản xuất toàn cầu mới hay không vẫn cần thời gian và sự phát triển thêm để xác minh.